فناوری اطلاعات و ارتباطات (قسمت سوم)-سخت افزار 2

2-1-1 قسمت‌های اصلی کامپیوتر

کامپیوتر دارای چهار بخش اصلی است که عبارتند از: واحد پردازش مرکزی (CPU)، حافظه (RAM و ROM)، دیسک سخت (Hard Disk)، وسایل ورودی/خروجی (I/O).

واحد ورودی برای دریافت داده‌ها، واحد حافظه برای نگهداری داده‌ها و اطلاعات و دستورالعمل‌ها و نتایج، واحد پردازش برای انجام محاسبات و پردازش روی داده‌های دریافتی و واحد خروجی برای نمایش یا چاپ نتایج، تعبیه شده‌اند.

بورد اصلی (یا بورد اصلی) و کارت گرافیک (یا کارت ویدیویی) نیز بخش‌های دیگر کامپیوتر هستند. بورد اصلی از مدارات الکترونیکی بسیار زیادی تشکیل شده و پردازنده، هارد، حافظه، درگاه‌ها و تمام کارت‌های توسعه، به آن ضمیمه می‌شوند. کارت گرافیک، تصویری که قرار است در مانیتور نمایش داده شود، ایجاد می‌کند و از قسمت‌هایی نظیر پردازنده‌ی گرافیکی، حافظه‌ی گرافیکی، سینک حرارتی و پورت‌های مختلف تشکیل شده است.

الف- واحد پردازش مرکزی

مغز کامپیوتر محسوب می‌شود.
از میلیون‌ها قطعه‌ی الکترونیکی نظیر ترانزیستور، خازن و مقاومت تشکیل شده است.
سرعت آن که عبارت است از تعداد سیکل‌های دستوری که در واحد زمان اجرا می‌شوند، و کامپیوترهای امروزی، سرعت‌های گیگا هرتزی (GHz) دارند.
شرکت‌های Intel و AMD بزرگترین تولیدکنندگان CPU هستند.
به منظور افزایش کارایی پردازنده‌ها، و اجرای چندین سیکل دستورالعمل به صورت همزمان، امروزه پردازنده‌های چند هسته‌ای (Multi Core) وارد بازار شده‌اند.
از سه بخش عمده تشکیل شده است. 1- واحد محاسبه و منطق (ALU) برای انجام عملیات محاسباتی (جمع، تفریق، ضرب و تقسیم) و منطقی (مقایسه‌ای)، 2- رجیسترها یا ثبّات‌ها (Registers) که واحدهای حافظه‌ی موقتی برای ذخیره‌سازی داده‌ها با سرعت بسیار بالا هستند و 3- واحد کنترل (CU) برای کنترل ترتیب و زمان‌بندی عملیات اجرایی.
سیکل دستور العمل عبارت است از مجموعه‌ی عملیات Fetch، Decode و Execute.

ب- حافظه و وسایل ذخیره‌سازی دیگر

حافظه‌ها، مکان‌های ذخیره‌سازی داده‌ها، اطلاعات، دستورالعمل‌ها و نتایج، به صورت موقت (RAM) یا دائم (ROM) هستند.

واحدهای اطلاعاتی

کوچکترین واحد اطلاعاتی، بیت (Bit) و بقیه‌ی واحدها به صورت زیر است:

2⁴⁰ Bytes =2³⁰ KB= 2²⁰ MB= 2¹⁰ GB	1 TeraByte (TB)	4 Bits= ½ Byte	1 Nibble
2⁵⁰ Bytes =2⁴⁰ KB= 2⁴⁰ MB= 2³⁰ GB	1 PetaByte (PB)	8 Bits= 1 Byte	1 Byte
2⁶⁰ Bytes =2⁵⁰ KB= 2⁴⁰ MB= 2³⁰ GB	1 ExaByte (EB)	16 Bits= 2 Bytes	1 Word
2⁷⁰ Bytes =2⁶⁰ KB= 2⁴⁰ MB= 2³⁰ GB	1 ZettaByte (ZB)	2¹⁰ Bytes	1 KiloByte (KB)
2⁸⁰ Bytes =2⁷⁰ KB= 2⁴⁰ MB= 2³⁰ GB	1 YottaByte (YB)	2²⁰ Bytes =2¹⁰ KB	1 MegaByte (MB)
		2³⁰ Bytes =2²⁰ KB= 2¹⁰ MB	1 GigaByte (GB)

جدول 3 – واحدهای اطلاعاتی

انواع حافظه از نظر تکنولوژی ساخت عبارتند از: رجیسترها، حافظه‌ی اصلی (RAM و ROM) و حافظه‌ی جانبی (کمکی یا ثانویه) که به ترتیب ذکر شده، ظرفیت آنها افزایش و سرعت و قیمت آنها کاهش می‌یابد. بنابراین سرعت RAM (اصلی) از ROM و هارد دیسک (جانبی) و حافظه‌ی فلش، بیشتر است.
انواع حافظه از نظر عملیات نوشتن اطلاعات روی آنها، به دو دسته‌ی RAM (حافظه با دستیابی تصادفی یا حافظه‌ی هم خواندنی و هم نوشتنی) و ROM (حافظه‌ی فقط خواندنی) تقسیم می‌شوند.
حافظه‌ها از نظر استفاده از منبع تغذیه (انرژی الکتریکی) به دو دسته‌ی حافظه‌های فرّار یا مانا (Volatile) و حافظه‌های غیرفرّار یا نامانا (Non-Volatile) تقسیم می‌شوند.
ظرفیت حافظه‌های امروزی بر حسب GB (گیگابایت) اندازه‌گیری می‌شوند. واحدهای اطلاعاتی در جدول 3 نشان داده شده‌اند.
حافظه‌ی ROM-BIOS یک تراشه‌ی الکترونیکی است که روی برد اصلی سیستم قرار دارد. این حافظه، از نوع فقط خواندنی بوده و کامپیوتر را قادر می‌سازد تا سیستم‌عامل را شروع و با وسایل مختلفی نظیر صفحه‌کلید، موس، مانیتور و … ارتباط داشته باشد. در واقع این حافظه، حاوی BIOS است. BIOS نیز یک نرم‌افزار ثابت (Firmware) و پیش‌ساخته و ذخیره شده در ROM-BOS است؛ هر زمان که دسترسی به سیستم‌عامل و برنامه‌های موجود در هارد مقدور نباشد، این نرم‌افزار مشخص می‌کند که کامپیوتر چه کارهایی می‌تواند انجام دهد.
حافظه‌ی کَش (Cache) یا نهان، یک حافظه بسیار سریع و کم‌ظرفیت درون CPU (سطح 1) یا روی بورد اصلی (سطح 2 یا سطح 3) است که برای کاهش تعداد مراجعات CPU به حافظه‌ی اصلی و افزایش سرعت دستیابی به اطلاعات و در نتیجه، افزایش سرعت اجرای عملیات ایجاد شده است. اگر داده‌هایی که CPU به دنبال آن است، در Cache وجود داشته باشد (Hit) که با سرعت بالایی از روی آن می‌خواند (یا می‌نویسد) و اگر داده‌هایی که CPU به دنبال آن است در Cache نباشد (Miss) آنها را از RAM می‌خواند.
حافظه‌ها هر چقدر به پردازنده نزدیک‌تر باشند، سرعت‌شان بیشتر و ظرفیتشان کمتر است.
هارد دیسک (HDD– Hard Disk Drive) هم نوعی وسیله‌ی ذخیره‌سازی محسوب می‌شود که ظرفیت آن بسیار بیشتر از RAM بوده (ولی سرعتش کمتر است)، قابل خواندن و نوشتن است و خاصیت Non-Volatile دارد. سیستم‌عامل و برنامه‌های کاربردی روی هارد ذخیره می‌شوند. هارد را می‌توان پارتیشن‌بندی نمود. هارد دیسک‌ها به طور کلی دو دسته‌اند: داخلی (Internal) یا اولیه و خارجی (External) یا ثانویه.

انواع-رسانه-های-ذخیره-سازی-سایت-مهندس-محمد-فرزاد-یزدی

شکل 2: انواع رسانه‌های ذخیره‌سازی (از بالا به پایین، سرعت دستیابی کمتر و ظرفیت ذخیره‌سازی بیشتر می‌شود)

فلاپی‌دیسک‌ها یا دیسکت‌ها، نوعی از دیسک‌های مغناطیسی و رسانه‌های نسبتاً قدیمی برای ذخیره‌سازی داده‌ها هستند. این نوع از رسانه‌ها، سرعت و ظرفیت محدودی (44/1 مگابایت) دارند. اطلاعات درون فلاپی‌ها به وسیله‌ی Floppy Driver خوانده می‌شود.
انواع مختلف CDها و DVDها و Blu-Ray نیز جزو رسانه‌های ذخیره‌سازی محسوب می‌شوند. انواع مختلف این رسانه‌های ذخیره‌سازی به همراه مشخصات آنها در جدول 4 لیست شده‌اند.
حافظه‌های فلش (Flash Memory, Flash Drive, Cool Disk) نیز از رسانه‌های ذخیره‌سازی می‌باشند. در این وسایل از تکنولوژی درایو حالت جامد (SSD) استفاده می‌شود. همه‌ی آنها دارای اتصال USB جاسازی شده بوده و ظرفیت و سرعت انتقال داده از فاکتورهای اساسی این رسانه‌ها هستند.
کارت‌های حافظه (Memory Card, Flash Memory Card) معمولاً برای ذخیره‌ی اطلاعات دیجیتالی در وسایل الکترونیکی نظیر دوربین‌های دیجیتال، تلفن‌های همراه، لپ‌تاپ‌ها و پخش‌کننده‌های صوتی به کار می‌روند. یکی از نمونه‌های قدیمی آنها،MMC یا کارت‌های مولتی‌مدیا بودند. امروزه اکثر کارتهای حافظه به صورت (Secure Digital)SD هستند. کارت‌های SD از نظر استانداردها و ظرفیت، توسعه یافته و دو دسته‌ی SDHC (ظرفیت 4 تا 32 گیگابایت) و SDXC (ظرفیت 32 گیگا تا 2 ترابایت) از آنها مشتق شده‌اند. از نظر سرعت خواندن/نوشتن (و سرعت واسط باس Bus I/F) به کلاس‌های مختلف کلاس ، کلاس ، کلاس ، کلاس و UHS(Ultra High Speed ) و از نظر اندازه به سه دسته‌ی Full، Mini و Micro تقسیم می‌شوند. برای خواندن کارت‌های حافظه در کامپیوتر، از دستگاه‌های Memory Reader استفاده می‌شود که با یک کابل به پورت USB کامپیوتر وصل می‌شوند. البته در برخی لپ‌تاپ‌ها، اسلات‌های متناسب با نوع کارت حافظه وجود دارند که نیاز به وسایل واسط را برای خواندن از (یا نوشتن روی) حافظه مرتفع می‌سازند.
گاهی اوقات، درایوهای هارد، حافظه‌های فلش یا مموری کارت‌ها، غیرقابل نوشتن (Write-Protected) می‌شوند. اگر مشکل سخت‌افزاری نباشد (از جمله Lock شدن و ضربه خوردن) می‌توان آنها را با دو استراتژی متفاوت، به حالت اولیه باز گرداند. الف) در محیط CMD (تایپ cmd در پنجره‌ی run)، به این ترتیب عمل کنید: 1- بعد از باز کردن CMD تایپ کنید diskpart و اینتر بزنید. 2- تایپ کنید list disk و اینتر بزنید. 3- از میان دیسک‌هایی که لیست شده‌اند، شماره‌ی دیسکی که غیرقابل نوشتن شده را پیدا کنید (مثلاً 3). 4- دستور select disk 3 را تایپ کنید که در اینجا 3 همان شماره دیسک غیرقابل نوشتن است. اینتر بزنید. 5- دستور attributes disk clear readonly را تایپ و اینتر را بزنید. برای غیرقابل نوشتن کردن دیسک، در دستور پنجم به جای clear تایپ کنید set ب) اگر مشکل از رجیستری ویندوز باشد، وارد رجیستری شده (تایپ regedit در پنجره‌ی run) و به قسمت زیر بروید: Hkey_Local_Machine“System“CurrentControlSet“Control“StorageDevicePolicies

روی WriteProtect دوبار کلیک کنید و مقدار (Value) را به 0 تغییر دهید. اگر WriteProtect به طور کلی وجود نداشت، آن را در مسیر فوق ایجاد کنید؛ به این معنی که روی StorageDevicePolicies کلیک راست کنید، روی New Dword (32bit) Value کلیک کنید، نام آن را به WriteProtect تغییر داده و مقدار (Value) آن را 0 کنید.

جدول 4 -انواع مختلف CD، DVD و BD
نام رسانه	انواع رسانه	ظرفیت	مشخصات	توضیحات
Compact Disk (CD)	CD / CD-ROM	≈ 700 MB	فقط خواندنی	Each “X” number means X times 150KB for CDs and X times 1.39MB for DVDs. “+ ” سرعت بیشتر و قابلیت Drag/Drop دارد و توسط درایورهای “–” قابل خواندن نیست. ROM: Read Only Memory R: Recordable RW, RE: Rewritable DL: Double Layer
	CD-R	≈ 700 MB	فقط یکبار قابل نوشتن
	CD-RW	≈ 700 MB	چندبار قابل نوشتن
Digital Versatile Disc (DVD)	DVD / DVD-ROM	≈ 4.7 GB	فقط خواندنی
	DVD-R / DVD+R	≈ 4.7 GB	فقط یکبار قابل نوشتن
	DVD-RW / DVD+RW	≈ 4.7 GB	چندبار قابل نوشتن
	DVD … DL	≈ 8.5 GB	دو لایه قابل نوشتن
Blu-Ray (BD)	BD-R	تک لایه ≈ 25 GB دو لایه ≈ 50 GB	فقط یکبار قابل نوشتن
Blu-Ray (BD)	BD-RE	تک لایه ≈ 25 GB دو لایه ≈ 50 GB	چندبار قابل نوشتن

در حال حاضر، مخازن ذخیره‌سازی آنلاین (Online File Storage) با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های اینترنتی، رواج بسیاری یافته‌اند. در این روش، فایلها را می‌توان از طریق برخی سایت‌ها (DropBox, SkyDrive, iCloud) روی فضای اینترنتی ذخیره نمود. به این روش، روش ذخیره‌سازی ابری (Cloud Storing) و به شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی این خدمات، File Hosting Server یا Cloud Storage Server یا Online File Storage Provider یا Cyberlocker می‌گویند.

پ- وسایل ورودی/خروجی در کامپیوتر

ورودی، یعنی داده یا سیگنالی که توسط سیستم دریافت می‌شود. وسایل ورودی (Input Devices)، وسایلی هستند که این داده‌ها یا سیگنال‌ها از طریق آنها به کامپیوتر منتقل می‌شود (مثل موس و صفحه کلید).
خروجی، داده یا سیگنالی است که توسط سیستم ارسال می‌شود. وسایل خروجی (Output Devices) ، وسایلی هستند که داده‌ها یا اطلاعات را برای برنامه‌ها دیگر یا کاربر، فراهم می‌کنند (مثل پرینتر).

شکل 3 کابل USB نوع A و B

در میان وسایل ورودی و خروجی، وسایلی هستند که هم حکم خروجی‌دهنده و هم ورودی‌گیرنده را دارند (مثل صفحات لمسی). برخی از این وسایل به همراه وسایل ورودی/خروجی، در جدول 6 لیست شده‌اند.

پورت یا درگاه (Port) چیست

پورت، محلی است فیزیکی، برای اتصال وسایل I/O به کامپیوتر. دسته‌بندی پورت‌ها و کابل‌ها به صورت زیر است:

1- USB شامل یو.اس.بی نوع A (استاندارد) نر و ماده (Male-Female)، مینی (Mini USB) ، میکرو (Micro USB) و نوع B (USB type B). سه نسخه‌ی این پورت عبارتند از USB 1.0/1.1 و USB 2.0 و USB 3.0 که سرعتشان از راست به چپ بیشتر می‌شود. جدول 6، مقایسه‌ی سرعت این سه نسخه را نمایش می‌دهد.

نماد کلیه‌ی کابل‌های USB به شکل می‌باشد.

2- صوتی شامل 3.5mm Headphone Jack و Digital Optical Audio

3- ویدیویی شامل VGA (Video Graphics Array)، DVI (Digital Visual Interface)، Separate Video (S-Video)

4- صوتی و تصویری شامل RCA(Radio Corporation of America) و HDMI (High Definition Multimedia Interface)

5- داده یا Data شامل IDE (Integrated Drive Electronics)، SATA (Serial Advanced Technology Attachment)، eSATA (External Serial Advanced Technology Attachment)، FireWire (IEEE 1394).

6- شبکه‌ای (برای خطوط تلفن RJ-11، برای کابل شبکه یا اترنت RJ-45) می‌باشد.

7- پورتهای سریال (Serial) و موازی (Parallel) که برای کاربردهای مختلف استفاده می‌شوند. پورت‌های سریال (RS-232) داده‌ها را به صورت بیت به بیت منتقل می‌کنند و با عنوان COM1 و COM2 شناخته می‌شوند. پورت‌های موازی با عنوان LPT1 و LPT2 شناخته می‌شوند. امروزه به جای این پورت‌ها از پورت‌های FireWire و USB به خاطر سرعت بیشتر استفاده می‌کنند.

پورت‌هایی که در بالا عنوان شد، پورت‌های فیزیکی (و قابل لمس) هستند. در مقابلِ پورت‌های فیزیکی (Physical)، پورت‌های مجازی (Virtual Ports) هستند که برای ارتباط دو برنامه‌ی کاربردی مختلف (در شبکه‌های کامپیوتری)، استفاده می‌شوند. این پورت‌ها، در واقع یک مسیر مجازی برای ارسال و دریافت داده‌ها ایجاد می‌کنند.
در کامپیوتر 65535 پورت مجازی وجود دارد که البته، همه‌ی این پورت‌ها باز نیستند! تنها برای کاربردها و اهداف خاصی باز می‌شوند. برای جستجوی پورت‌های باز، از برنامه‌های Port Scanner استفاده می‌شود. برخی از این پورت‌ها به طور رسمی، برای کاربرد خاصی مشخص شده‌اند؛ مثلاً پورت‌های 20 و 21 برای پروتکل انتقال فایل (FTP)، پورت 80 برای Http، پورت‌های 109 و 110 به ترتیب برای POP2 و POP3. برخی پورت‌ها هم به طور غیررسمی برای کاربرد خاص مشخص شده‌اند؛ مثل 8080 برای Http Proxy. پورت‌های مجازی، عموماً موقعیت‌های مناسبی را برای هکرها (Hacker) به منظور نفوذ به کامپیوترها، فراهم می‌آورند؛ به همین دلیل از نرم‌افزار‌ها و یا سخت‌افزارهای امنیتی نظیر دیواره‌های آتشین (Firewall) برای کنترل پورت‌های مجازی و جلوگیری از دسترسی‌های غیرمجاز، استفاده می‌شود.

وسایل ورودی	Mouse	وسیله‌ی اشاره‌گری؛ حرکت دو بُعدی؛ حداقل 2 دکمه برای کلیک؛ تشخیص حرکت روی سطح از طریق گوی، دیودهای نوری (Optical) یا اشعه‌ی لیزر
	Keyboard	وسیله‌ی تایپ؛ متشکل از کلیدهای منظم؛ هر کلید برای کاراکتر و سمبل خاص؛ ترکیب کلیدها، سمبل‌های جدید ایجاد می‌کند؛ صفحه کلید استاندارد QWERTY نام دارد.
	Trackball	وسیله‌ی اشاره‌گری مشتمل بر یک گوی که حسگرهایی برای تشخیص حرکت دوبعدی روی آن قرار دارند؛ سطح زیر آن اهمیتی ندارد که چگونه باشد (برخلاف موس)
	Scanner	نوشته‌ها و تصاویر را به وسیله تابش نور، اسکن کرده و به تصاویر دیجیتال تبدیل می‌کند؛ انواع و کاربردهای مختلفی دارند و بارکدخوان نیز نوعی اسکن محسوب می‌شود.
	Touchpad	وسیله‌ی اشاره‌گری که از حسگرهای لمسی (خازنی) بهره می‌گیرد و با توجه به حرکت یا ضربه‌ی انگشتان کاربر روی صفحه‌ی مسطح آن، اشاره‌گر را حرکت داده یا کلیک می‌کند (روی لپ‌تاپ‌ها به جای موس).
	Stylus	قلمی است که برای نوشتن یا نقاشی کشیدن یا جابجا کردن اشیاء گرافیکی روی صفحات لمسی استفاده می‌شود. برای انجام کارهای ظریف، به جای انگشت از این قلمها استفاده می‌شود.
	Joystick	دسته‌ی است که برای انجام بازی‌های رایانه‌ای (ویدیویی) با کامپیوتر یا کنسول‌های بازی مثل آتاری یا اکس-باکس و…به کار می‌رود. رایج‌ترین نوع آن آنالوگ استیک است.
	Web camera	دوربین ویدیویی است که تصاویرش را بصورت بلادرنگ به کامپیوتر یا شبکه‌ی کامپیوتری ارسال می‌کند. غالباً به وسیله‌ی کابل USB به کامپیوتر وصل می‌شود. IP Camera نوعی دوربین ویدیویی دیجیتال است که در کاربردهای نظارتی استفاده می‌شود. بنابراین هم قابلیت دریافت اطلاعات (به منظور تغییر زاویه، زوم و …) و هم ارسال اطلاعات را دارد.
	Digital camera	وسیله‌ای برای ضبط تصاویر یا ویدیوها به صورت دیجیتالی (روی حافظه) است. امروزه این نوع دوربین‌ها را روی PDAها یا تلفنهای همراه (Camera Phone) نیز قرار می‌دهند.
	Microphone	مبدّل یا حسگر صوتی-به-الکتریکی است که صدا را سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند. این سیگنال‌های الکتریکی از طریف کارت صدا، به سیگنال‌های دیجیتالی تبدیل می‌‍شوند.
وسایل خروجی	Monitor	نمایش‌دهنده‌ی بصری الکترونیکی است. تکنولوژی آنها به ترتیب CRT (لامپ اشعه کاتدیک)، LCD (کریستال مایع) و LED (دیود نورانی) می‌باشد.
	Printer	جهت چاپ مستندات یا تصاویر بر روی رسانه‌های فیزیکی نظیر کاغذ و فیلمهای ترنس‌پَرِنس استفاده می‌شود. سه نوع اصلی آن جوهرافشان InkJet، لیزری LaserJet و سوزنی Dot-Matrix هستند. رسّام Plotter نیز همانند پرینتر است ولی غالباً برای چاپ نقشه‌ها و بنرها در اندازه بزرگ استفاده می‌شود.
	Headphone	وسیله‌ای برای پخش صدا است که از طریق سیم (یا به صورت بی‌سیم) به کارت صدای کامپیوتر وصل می‌شود. در واقع نوعی اسپیکر گوشی است. Headsetها، علاوه بر گوشی داری میکروفون هم هستند. بنابراین هدسِت هم وسیله ورودی است و هم خروجی.
	Video Projector	سیگنال‌های ویدیویی را دریافت کرده و تصویر مربوط به آن را به وسیله‌ی لنز (و از طریق نورهای بسیار روشن) روی پرده می‌افکند. از این وسیله غالباً برای ارائه مطالب استفاده می‌شود.
وسایل ورودی و خروجی	Modem	وسیله‌ای است برای مدولاسیون سیگنالهای آنالوگ به سیگنالهای دیجیتال. کارایی آنها بر اساس تعداد بیتهایی که در ثانیه انتقال میدهند، بررسی میشود. Network Card، کامپیوتر را به شبکه متصل میکند.
	R/W Storages	تمام وسایل ذخیره‌سازی که هم قابلیت خواندن و هم قابلیت نوشتن دارند، جزو وسایل ورودی و خروجی محسوب می‌شوند. بنابراین CD-ROM فقط وسیله خروجی محسوب می‌شود.
	Touch Screen	نمایشگرهای بصری الکترونیکی که از طریق لمس یک یا چند انگشت (Multi Touch)، عملیات را اجرا می‌کنند
	Smart Board	تخته وایت برد تعاملی و هوشمند و دیجیتالی است
جدول 5 وسایل ورودی/خروجی و مشخصات آنها

eSATA II
eSATA 6GB

eSATAw/Pwr
eSATAp

eSATA I
eSATA

Firewire 4
1394D
OR3200

Firewire 2 1394B
OR 800

Firewire 1
1394
OR 400

USB 3

Super Speed

USB 2
HiSpeed

USB1/1.1

Full Speed

Port

3.2

0.8

0.4

0.48

0.012

Speed (Gb/s)

جدول 6 مقایسه سرعت پورتهای داده

پرینترها از مدل رنگی CMYK استفاده می‌کنند. این مدل رنگی شامل رنگ‌های فیروزه‌ای (Cyan)، ارغوانی (Magenta)، زرد (Yellow) و سیاه (BlacK) است. رنگ‌های دیگر، از ترکیب دو رنگ از سه رنگ فیروزه‌ای، ارغوانی و زرد حاصل می‌شوند. چون ترکیب این سه رنگ، کاملاً مشکی نیست (خاکستری 80%) بنابراین رنگ سیاه نیز جداگانه استفاده می‌شود. مدل رنگی دیگر، مدل RGB است که در وسایل الکترونیکی (نظیر مانیتور) کاربرد دارد. این مدل رنگی، شامل رنگ‌های قرمز (Red)، سبز (Green) و آبی (Blue) است. ترکیب این سه رنگ، رنگ سفید است و رنگ‌های دیگر، از ترکیب دوتا از این سه رنگ ایجاد می‌شوند. در مدل رنگی RGB رنگ‌های بسیار بیشتری نسبت به CMYK می‌توان تولید نمود. برای چاپ یک تصویر گرافیکی در چاپخانه، باید آن را با فرمت Tiff و با مدل رنگی CMYK و رزولوشن dpi300 (یعنی 300 نقطه در اینچ) ذخیره نمود.
هر رنگی دارای سه بُعد است که با آنها مشخص می‏شود: رنگ‏مایه (Hue)، مقدار ناخالصی (Value) و خلوص (Saturation). به عنوان مثال، اگر به رنگ قرمز (رنگ‏مایه)، مقدار مشخصی رنگ سفید (جهت روشن شدن) اضافه شود، رنگ صورتی به دست می‏آید. به همین ترتیب اگر به رنگ قرمز، رنگ سیاه اضافه کنیم، قرمز تیره ایجاد می‏گردد. اگر مقدار این رنگ سیاه (یا سفید)، مثلاً 45% باشد، مقدار (Value) رنگ‏های حاصل، 45% خواهد بود؛ همچنین می‏توان گفت، خلوص (Saturation) رنگ‏های حاصل 55% (45% – 100%) خواهد بود. اگر به یک رنگ، رنگ سفید (White) اضافه شود، حاصل کار را Tint و اگر رنگ سیاه (Black) اضافه شود، حاصل کار را Shade و اگر رنگ خاکستری (Gray) اضافه شود، حاصل کار را Tone می‏گویند.

پرینترها به سه دسته‌ی اصلی جوهرافشان InkJet، لیزری LaserJet و سوزنی Dot-Matrix تقسیم می‌شوند. مخازن رنگی که در پرینترهای جوهرافشان استفاده می‌شود، کارتریج (Cartridge) و مخازن رنگی در پرینترهای لیزری، Toner نامیده می‌شوند.

به مانیتور، واحد نمایش بصری (Visual Display Unit- VDU) هم گفته می‌شود. یکی از مهمترین عامل‌های تمایز مانیتورها، درجه‌ی وضوح یا قدرت تفکیک‌پذیری (Resolution) آنهاست. قدرت تفکیک‌پذیری یعنی تعداد عناصر تصویری (پیکسل، Picture Element- Pixel‌) که در هر یک از ابعاد مانیتور، قابل نمایش هستند و معمولاً به صورت ارتفاع×عرض مشخص می‌شود. به عنوان مثال، نمایشگری که قدرت‌تفکیک پذیری آن 1024×768 است، می‌تواند 1024 عنصر تصویر را در عرض (Width) و 768 عنصر تصویری را در ارتفاع (Height) آن نمایش دهد. روش دیگر برای مشخص کردن قدرت تفکیک یک نمایشگر، تعداد عناصر تصویری است که در یک اینچ نمایش می‌دهد (Pixels Per Inch- PPI).
متن‌هایی که اسکن می‌شوند و به صورت تصویر به کامپیوتر ارسال می‌شوند، به کمک تکنولوژی OCR (Optical Character Recognition) دوباره می‌توانند به متن تبدیل شوند. این تکنولوژی هنوز برای زبان فارسی به خوبی زبان انگلیسی جهت تشخیص حروف و کلمات، قابل استفاده نیست.
برخی سیستم‌های سخت‌افزاری یا نر‌م‌افزاری وجود دارند که برای «تبدیل متن به گفتار» یا «گفتار به متن» ایجاد شده‌اند. به سیستم‌های تبدیل متن به گفتار، سیستم سازنده‌ی گفتار یا speech synthesizer اطلاق می‌شود مانند نرم‌افزارهای Text-To-Speech (TTS) یا متن-به-گفتار. سیستم‌های تبدیل گفتار به متن، از تکنولوژی تشخیص صدا (Voice Recognition) استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها قادرند گفتار فرد را تبدیل به متن (تایپ) کنند.
نرخ انتقال داده، با واحد بیت در ثانیه (bps) سنجیده می‌شود. Kb/s و Mb/s و Gb/s و Tb/s واحدهای بزرگتری هستند.
معمولاً b (کوچک) برای بیت (bit) و B (بزرگ) برای بایت (Byte) استفاده می‌شود.